Landelijke Vereniging tot Behoud van het Historisch Bedrijfsvaartuig (LVBHB)

De Landelijke Vereniging tot Behoud van het Historisch Bedrijfsvaartuig (of LVBHB) is opgericht in 1974 en zet zich in om oude bedrijfsvaartuigen te bewaren. Het is de grootste behoudsorganisatie voor varend erfgoed in Nederland. Nederland bezit de grootste collectie varend erfgoed ter wereld! De LVBHB heeft (oktober 2021) bijna 2000 leden waarvan een bescheiden aantal in het buitenland woont. Dat zijn meestal leden die zelf een schip (of meerdere…) bezitten maar er zijn ook leden zonder schip. Omdat de volle naam van de LVBHB wel erg lang is presenteren we ons vaak als Het Historisch Bedrijfsvaartuig of kortweg LVBHB.

Historische Bedrijfsvaartuigen

Het Historisch Bedrijfsvaartuig behartigt de belangen van haar leden die bij elkaar 2529* schepen gedocumenteerd hebben (*stand okt. 2019). Het gaat om schepen, die meer dan 50 jaar geleden Hollands Glorie op de Nederlandse, Duitse en Belgische rivieren en kanalen hebben hoog gehouden. Dat zijn niet alleen vrachtschepen, maar ook vissersschepen, veerponten, parlevinkers, werkbootjes – we hebben zelfs een lid met een oude brugponton. Kortom: schepen van allerlei soort, zeilend, gesleept of met een motor, die de economie van Nederland draaiende hielden.

Vrijwel alle schepen zijn in handen van particulieren, die hun schip vaak letterlijk van de sloop hebben gered. De schepen worden zonder subsidie, met veel liefde en kennis in de vaart gehouden.

Wat is varend erfgoed?

Onder de definitie van “varend erfgoed” vallen alle schepen ouder dan 50 jaar (enkele uitzonderingen daargelaten) die in Nederland gebouwd zijn of beeldbepalend zijn geweest op de Nederlandse wateren. Naar schatting zijn er in Nederland ongeveer 6000 schepen die aan deze definitie voldoen. De LVBHB behartigt dus de belangen van ongeveer een kwart van het varend erfgoed.

Het merendeel van het varend erfgoed is aangesloten bij een behoudsorganisatie. Naast de LVBHB zijn er 13 andere behoudsorganisaties in Nederland. Een behoudsorganisatie behartigt meestal de belangen van een(1) bepaald type schip. Voorbeelden zijn behoudsorganisaties voor sleepboten, zeilende kotters, botters, ronde-en platbodemjachten, zeilwherries, zalmschouwen, oude reddingsboten, etc.

De LVBHB is in dit veld een beetje bijzonder: onder “Historische Bedrijfsvaartuigen” vallen juist meerdere typen schepen.

De behoudsorganisaties in Nederland zijn aangesloten bij een koepelorganisatie: de Federatie Varend Erfgoed Nederland (FVEN). De FVEN is o.a spreekbuis naar de overheid en beheert het Register van al het varend erfgoed.

Wat wil de LVBHB?

De doelstelling van de LVBHB is het behoud van Historische Bedrijfsvaartuigen en de daarbij behorende traditionele scheepsambachten.
Daarbij komen vele aspecten aan bod. Het gaat niet alleen om de daadwerkelijke “redding” (soms letterlijk van de sloop!), restauratie en onderhoud van schepen maar ook om allerlei meest externe factoren die dit behoud mogelijk maken of juist bemoeilijken. Als voorbeelden:

De toenemende druk van wet-en regelgeving (zowel Europees, nationaal als regionaal);
Het afnemen van het aantal beschikbare ligplaatsen;
De verminderde financieringsmogelijkheden van een schip;
Het sluiten of juist weer openen van vaarwegen;
De borging van kennis en kunde;
Etc.

De LVBHB wil de belangen van haar leden behartigen en zal daarbij aan alle relevante aspecten aandacht moeten besteden!

Welke strategische prioriteiten heeft de LVBHB?

Voor de belangenbehartiging is het van cruciaal belang dat we in gesprek zijn (of komen) met alle instanties die “daarover gaan”. Dat zijn meestel regionale dan wel landelijke overheden, maar ook bijv. banken, Rijkswaterstaat, scheepvaartmusea, andere behoudsorganisaties, etc.

Onbekend maakt onbemind luidt het gezegde. Dat gold (en geldt) zeker voor de Historische Bedrijfsvaartuigen. Vaak verscholen in kanaaltjes of op een andere “verborgen” ligplaats zijn deze fraaie schepen lange tijd verborgen geweest. Met als gevolg dat de specifieke eigenschappen en belangen niet bij beleidsmakers bekend waren (zijn) en er in allerlei wet-en regelgeving – onbedoeld! – geen rekening mee werd (wordt) gehouden.

Rond 2012 heeft de LVBHB op grond van bovenstaande constateringen een duidelijke strategie ontwikkeld die vastligt in het zgn. Driejarig Operationeel Plan (DOP); een plan dat jaarlijks “ververst” wordt. De strategische keuzes zijn:

“Laten zien”: bekend worden bij het publiek, overheden, etc. dus maximale aandacht voor PR&Communicatie;
“Aanschuiven”: wet-en regelgeving nauwgezet volgen en in overleg komen met alle relevante overheden;
“Registreren”: de schepen registreren en laten zien in het publiek toegankelijke Register Varend Erfgoed Nederland (RVEN);
“Borgen”: kennis van zowel historie als restauratie van schepen en de kunde van oude ambachten bewaren en delen.
“Mogelijk maken”: belangenbehartiging t.a.v. vaarmogelijkheden, ligplaatsen en financiering.

Hoe functioneert de LVBHB?

De LVBHB is een organisatie die volledig steunt op vrijwilligers. De vrijwilligers zetten zich in om de schepen te bewaren, maar ook om de kennis over die schepen en de kennis over de oude ambachten die daarbij horen te bewaren. Voorbeelden zijn: het klinken van scheepsrompen, het naaien van zeilen zoals dat vroeger ging, smeden, en natuurlijk ook het zeilen en schipperen met oude vaartuigen en het onderhoud van oude motoren.

De “ruggegraat” van de vereniging vormen de zgn. werkgroepen. In de werkgroepen werken enthousiaste vrijwilligers samen om een bepaald aspect van het varend erfgoed te behartigen. Zo zijn er o.a. werkgroepen voor PR&Communicatie, Havens en Ligplaatsen, Oude Motoren, Wet-en Regelgeving, Stuurvrouwen en voor de exploitatie van ons verenigingsschip de “Terra Nova”. De werkgroepen functioneren redelijk autonoom en leggen verantwoording af aan het bestuur.
Het bestuur (ook allemaal vrijwilligers) coördineert alle activiteiten in de vereniging, ontwikkelt het beleid en legt verantwoording af aan de Algemene Ledenvergadering.

Voorbeelden van activiteiten

“Nieuwkomers” in het wereldje worden enthousiast ontvangen en met raad en daad terzijde gestaan, met restauratie-advies en vaaradvies – àls ze er zelf behoefte aan hebben. Zo kunnen alle nieuwe leden – gratis – een zgn. “rondje sporenonderzoek” laten uitvoeren.

Die belangenbehartiging doen we op plaatselijk niveau, bij gemeenten en waterschappen, maar ook nationaal, bij Rijkswaterstaat en ministeries, en zelfs internationaal, via ons lidmaatschap van European Maritime Heritage. We doen dat op verschillende niveau’s, van een handige kaart met ligplaatsen onderweg voor “ons soort schepen”, tot en met lobbyen in Den Haag en Brussel bij de invoering van nieuwe scheepvaartwetgeving.

De leden van de vereniging organiseren landelijke en regionale bijeenkomsten waar zij hun schepen en oude ambachten tonen en waar zij graag hun passie aan de toeschouwers overbrengen. Fameus is de jaarlijkse “erfgoedmanifestatie” eind juli waar zo’n 200 schepen bijeenkomen. Er is in steden zoveel enthousiasme om ons te mogen ontvangen dat er ieder jaar een heuse nominatie en verkiezing van de locatie van deze manifestatie plaatsvindt!…..

Dat enthousiasme laten we ook zien op de website en in publicaties zoals de Bokkepoot, het kwartaaltijdschrift dat alle leden gratis ontvangen.

Naast de Bokkepoot communiceren we via een email Nieuwsbrief (de Bulletalie) en via Facebook en Twitter.