Naar aflevering 3: Zen en de kunst van scheepsrestauratie
Alle losse troep is van boord, de hoogste tijd om het gevecht aan te gaan met de vastzittende roest op het vlak. Ook begin ik een beetje genoeg te krijgen van alleen maar op m’n knietjes zitten en schoonmaken. Ik krijg sterk de behoefte om wat nieuw staal in de boot aan te brengen, om wat in zicht te krijgen, zeg maar.
Daarom worden de werkzaamheden met een nieuw front uitgebreid: ik ga het achterdek en de gangboorden naast het roefje vernieuwen en, om de cliffhanger van het vorige blog maar meteen uit te spelen: ook een tussendek maken. Om deze nieuwe stukken dek te ondersteunen maak ik alvast een aantal dekspanten. Voor het tussendek en voor het voorste spant van het achterdek maak ik 4 identieke bogen van 60x40x6mm hoeklijn, die ik om de 20 cm inzaag, in een mal klem en waarvan ik de zaagsnedes weer dichtlas.
Voor de stukken spant die onder het achterdek vernieuwd moeten worden gebruik ik 50x50x6mm hoeklijn, en die passen wel net in de wals op mijn werk.
En dan moeten er effe wat rotte stukken uit het dek geslepen worden zodat die dekspantjes er in gelast kunnen worden. Effe? Nou, je moet slijpen op de plek waar de plaat nog dik is, 5mm dus, dat duurt even, maar daarna liggen die rotte stukken los. Los? Nou ja, op de klinknagels na dan, maar zoals gezegd is de boel aardig weggerot, dus dat levert weinig problemen op. Weinig problemen? Kanonne, wat zitten die dingen vast! Dan maar met de slijptol aan de onderkant van het dek de koppen wegslijpen. Dit is geen onverdeeld genoegen, met een vonkenregen in je gezicht en het risico van het spant inslijpen, je kunt er net niet lekker bij en een half weggeslepen kop zit nog steeds muurvast. Vanaf de bovenkant dan maar, uitboren! Simpel! Gaatje voorboren, grotere boor, boor 14 mm erdoor, weg klinknagel. Vijf nagels en een lamme pols later ben ik er klaar mee: ik moet er nog dertig. Dit moet anders kunnen. De koppen afslaan met een luchthamer, gelezen in de Bokkepoot.
Dat resulteert in een zeer stompe beitel. Met een mooi rondgezet en gepolijst ”snijvlak”. Ja, maar die beitel was ook van twijfelachtige kwaliteit, die kun je laten harden en slijpen bij de smid en dan gaat het beter. Inderdaad, het duurt iets langer voor het snijvlak hoogglanzend is. En die nagel geeft geen krimp! Wat dan? Koppen afsnijden met een snijbranderr, hoor ik. Maar ik mis de apparatuur en de ervaring. Die mogelijkheid valt (voorlopig) af. Wacht even, een magneetboormachine, ook uit de Bokkepoot. Die wilde ik toch al graag hebben voor de komende werzaamheden, nu dan alvast maar aanschaffen.
Wat een wéreldapparaat is dat! Moeiteloos door dik staal in één gang zonder lamme polsen. Toch jammer dat er wat spanning tussen dek en spant zit (roest!) en dat na vijf nagels, bij het losschieten van de plaat, mijn enige boortje breekt … .
En nou is het klaar! Met de slijptol van bovenaf in elke klinknagel een boter-kaas-en-eieren kruisje gezet zodat de steel van de klinknagel dun genooeg is om door het gat te kunnen. Hier en daar een wig of een breekijzer ertussen en dan liggen de platen eraf. Effe.
Het aanhelen van het dek en de spanten gaat een stuk makkelijker, op de kuren van mijn – Ferm – lasapparaat na. Dat houdt het ongeveer vijf minuten vol, waarna de thermische beveiliging het proces tien minuten stilzet. Gelukkig kan ik van Bas – mijn vriend die op een scheepswerf werkt – een lastrafo op 380V lenen, daarna gaat het als een zonnetje. Ik was al begonnen met aflassen toen ik van Bas de tip kreeg alles eerst te hechten en met staande stukjes strip, dwars op de naad, te richten naar de oude stukken dek. Pas aflassen als àl het te lassen materiaal is gehecht (de hele roef dus) en nadat je aan de onderkant zwaar hebt gehecht. Dit alles om vervorming door de vrijkomende hitte zoveel mogelijk te voorkomen. Kijk, dat wist ik niet, dan is het fijn als je een professional kent!
Niet zo heel veel later zitten alle dekspanten en platen erin, inclusief het tussendekje. Nu ik het zo zie ben ik blij dat ik ervoor heb gekozen dit terug te laten komen. Het lijkt me dat het straks tijdens het zeilen prettig is daarover naar de andere kant van het schip te kunnen lopen zonder je over het volle achterdek te hoeven wurmen, en zonder over de luikenkap heen te moeten klauteren. Nog een overweging is het gebruik als vakantieschip met meerdere personen of zelfs gezinnen, dan is het prettig om verscheidene leefruimtes te hebben.
De werkzaamheden op het andere front, het ontroesten van het vlak, gaan ondertussen gewoon door, daar krijg ik hulp van mijn oudste zoon Deime (op de foto op eigen verzoek onherkenbaar). Met de naaldenbikhamer (ook geleend van Bas) wordt eindelijk de bodem bereikt, waarna er voorlopig wat owatrol olie op wordt gesmeerd. Een definitieve beschermlaag op het vlak ga ik pas aanbrengen als ik klaar ben met de slijptol.
En dan blijkt dat ik nòg dieper kan bikken en ineens zijn we echt op weg naar de bodem. Een fonteintje van ongeveer 30 cm hoog spuit naast de naaldenbikker omhoog! Help! Van theorie naar praktijk in een seconde of twintig. Eerst maar de klassieke Hansje Brinker-pose, onderwijl naar alle kanten spiedend naar iets om in plaats van mijn vinger in het gat te stoppen. Dat wordt een stukje metalen afslijpsel. Snel in het gat, nu lekt het niet meer zo erg. Dan naar de werkplaats om een visboutje te fabrieken van een M8 bout en een aantal metalen en rubber ringen. Gelukkig is collega Ruud in de buurt, hij laat het touwtje met het loodje door het gat zakken, waarna ik het met een eveneens geïmproviseerde pikhaak oppik. Boutje eraan knopen, naar binnen trekken, rubber ring, plaatring en moertje erop, dicht. Nog even waterstofzuigen en we zijn ook weer droog.
In verband met die wetmatigheid met dat kalf en die put, hoe zeg je dat met een schip: als het schip gezonken is … nou ja, er is in ieder geval nu een voorraadje houten keggen en visboutjes aan boord.
Naar aflevering 5: Plannen voor een roefje
Reageren? Commentaar? Complimenten? Stuur Arjen een e-mailtje.