(Naar de vorige aflevering: Motor voor een krappe beurs )
(Klik op de thumbnails om een grotere foto te zien, klik op de grote foto om die weer te verkleinen. Als u uw muis boven een foto laat “hangen” ziet u de beschrijving van de foto.)
In het vorige blog plaatsten we de motor op de fundatie.
Er is een afspraak gemaakt met de werf om te hellingen en de schroefas te plaatsen,maar voor die tijd is het handig om alvast wat randvoorwaarden af te vinken.
 |
De uitlaat is zo’n randvoorwaarde. Bij de motor heb ik nog een grote absorptie demper gekregen, een pijp van ongeveer 25 cm dik en een meter lang waar een pijp van gaas en absorptie materiaal, een soort glaswol, inzit. Maar omdat ik zo weinig mogelijk van de motor wil horen maak ik er een expansiedemper bij. Uit een catalogus voor dempers haal ik wat maten, uitgaande van de dikte van de uitlaatpijp van de motor. In een buis van ongeveer 35 cm doorsnee en een meter lang las ik een schot op ongeveer 30 cm van een uiteinde. Door dat schot steken vier buizen met een gezamenlijke doorsnede van iets meer dan de doorsnede van de motoruitlaat. De beide uiteinden van de grote buis las ik dicht met een plaat waar nog een aan of afvoer buis doorheen gaat. Collega Koos is zo vriendelijk in de aanvoerbuis te gillen terwijl ik aan de afvoerbuis luister. Heel in de verte hoor ik hem, dus het lijkt te werken. |
| Van de zeekadetten krijg ik een stuk flexibele RVS uitlaatpijp die ik kan gebruiken om de bewegingen van de motor op te vangen. De rest van het traject las ik in elkaar met ongeveer tien meter 9cm pijp, stroombochten en een aantal aanlasflenzen, handig voor de demontage. De uitlaat komt uiteindelijk uit aan beide zijden van het schip, met ertussen een soort kachelklep om te kunnen bepalen aan welke kant van het schip de rook eruit komt. |  |
 |
Nog een randvoorwaarde: De keerkoppeling is mechanisch, en moet op het achterdek bediend kunnen worden. Hiervoor maak ik een handle door het achterschot van de roef heen (boehoe, nu zit er een gat in mijn mooie roef), een kantelkwadrant op de bodem van het schip en een trek- en duwstang onder de roefvloer door. De keerkoppeling gaat niet heel licht, en ik heb de 65cm arm van de bedieningshandle ook wel echt nodig. Op een oplossing voor de gashandle studeren we nog. |
 |
Tot slot maak ik alvast de boordeknoopjes op de draaibank. Dit zijn de passtukken die tussen keerkoppeling en tussenas, en tussen tussenas en stuwdruk lager moeten komen. Het boordeknoopje bij het stuwdruk lager is simpel: een stalen plaat met aan twee kanten een pas gemaakte borst. |  |
 |
Het boordeknoopje bij de keerkoppeling is iets meer werk: de flens op de keerkoppeling is veel groter dan die van de tussenas en bovendien moet er ook nog ongeveer 20 cm worden overbrugd. Dit boordeknoopje maak ik uit twee stukken plaat en een stuk buis, die ik allemaal pas draai en daarna aflas. Na het lassen verzin ik samen met Bas een manier om het hele onderdeel, en vooral de pasvlakken in één opspanning te kunnen draaien. Dat doe ik door een extra buisje aan te lassen dat ik in de kop van de draaibank kan inspannen. Het andere uiteinde wordt gesteund door het meedraaiend center. Nu heb ik genoeg ruimte om alle contactvlakken met een beitel te benaderen. Nadat die gedraaid zijn ( en ik met gepaste trots kan melden dat van de middenbuis maar twee tiende millimeter af hoefde om hem rond te krijgen) kan ik het extra buisje weer weg slijpen. |  |
 |
Dan is het tijd voor de werfvaart. Voor het eerst in drie jaar gaat de hele tent er af, ook het frame, en wordt het schip zichtbaar. Als dan alle nieuwe luiken erop liggen is de bovenkant zo goed als weatherproof. Wat een verschil met drie jaar terug! |  |
 |
Hopelijk voor de laatste keer binden we een buitenboord motor aan het roer en varen we met 10 PK naar de werf. |  |
 |
 |
Oh Father, I have sinned … Zodra het schip op de helling staat zet ik een streep op de scheg, 10 cm onder de waterlijn, en slijp alles daaronder weg, inclusief de hoeklijn waarmee de scheg aan het vlak zat. Dat is heel radicaal, maar daarmee elimineer ik wel alle ellende die ik tegen zou komen als ik zou proberen om in de bestaande scheg een schroefaskoker te lassen. Ook slijp ik nog wat slechte plaat weg op de plek waar ik eerder niet heb durven naaldbikken. Volkomen terecht, zo bleek, want ik was er zeker doorheen gegaan. |  |
Aan de onderkant van de achtersteven maak ik met een gebogen plaat een schroeftunnel. Op een werf hebben ze natuurlijk ook snijbranders, en deze gebruik ik om de tunnel pas tegen de romp te snijden. Mijn eerste keer snijbranden, leuk man!
 |
Door het wegslijpen van de scheg en hoeklijn is er een sleuf in het vlak ontstaan van ongeveer 20cm breed. Aan weerszijden van deze sleuf maak ik aan de binnenkant van het schip een langsscheepse verstijving waar later het stuwdruklager op komt te steunen.
De sleuf wordt later dichtgezet met staalplaat, maar kan ik nu goed gebruiken voor het stellen van de buitenste schroefaskoker. In het schip weet ik de plek van de kruiskoppeling van de tussenas, en met behulp van wat stalen profielen aan de achterstevenbalk geklemd construeer ik het hart van de schroefas op de lijn van de roeras, beide volgens de maten van mijn eerder gemaakte schaaltekening. |
 |
 |
Tussen deze twee punten span ik een strak elastiek, door de buitenste schroefaskoker heen. Nu kan ik van alle kanten naar het elastiek metend de koker perfect stellen. Binnen in het schip kan ik de koker aan een spant hechten. Buiten hang ik de koker op aan een uithouder. De uithouders maak ik van te voren van dikwandige buis en staalplaat als een druppelprofiel.
Nu de koker is gesteld maak ik de staalplaten waarmee de sleuf moet worden dichtgezet op maat. Tevens hecht ik nog een nieuw stuk dubbelplaat over een plek die ik niet vertrouw. Onder de schroefaskoker moet nog een bescherming en een hak voor het roer komen. Deze maak ik van een stuk massief rondstaf van 65mm dik, die ik met een buigapparaat van de werf (oorspronkelijk om spoorrails mee te buigen) in vorm buig.
|
 |
 |
Nadat ik dat stukje staf eronder heb gehangen, ook weer aan een uithouder, is de diepgang van het schip bij de hak 90 cm. De vorm staat, nu moet er afgelast worden. Omdat het best wel lekker gaat besluit ik ook zelf af te lassen, niet volgens plan, want dat wilde ik aan de werf overlaten.
Overigens heb ik een hele dubbelplaat weer bijna los geslepen om opnieuw te doen, maar nu zit alles dan ook helemaal goed. Wat ikgeleerd heb is om na het hechten de hechtlasjes helemaal schoon en bijna weg te slijpen, en daarna pas af te lassen. Op die manier krijg je minder beginnen en eindes van lassen, en dus minder lekkagekansen. En: bij het boven het hoofd lassen dicht met de electrode op het materiaal zitten, weinig vlamboog trekken, want anders valt er veel vloeibaar materiaal naar beneden. Goede beschermende laskleding is ook geen overbodige luxe, en een nonnenkapje is ideaal. |
|
Tijdens het aflassen van de buitenste schroefaskoker regelmatig de uitlijning gecontroleerd, aangezien door de lashitte altijd vervorming optreedt. Dat is ook de reden dat ik een dubbele schroefaskoker maak: Aan de eigenlijke schroefaskoker zitten de lagers, en die wil je helemaal recht en uitgelijnd hebben, daar wil je dus eigenlijk niet aan lassen. Bij mijn schip wordt deze schroefaskoker geklemd met klembussen van rubber en brons in de buitenste schroefaskoker, die wel krom mag zijn, waar flink aan gelast mag worden. Voordeel van deze constructie is ook dat hij demontabel is. Als allerlaatste laswerkje maak ik een stukje 30mm as op de hak, in lijn met de roeras. Als roerkoning. |
 |
 |
Een andere klus die ik tegelijkertijd doe is het aanleggen van het koelsysteem voor de motor. Dit wordt een gesloten systeem bestaande uit 48mm buis. Vanaf de motor naar BB, daar naar buiten en langs de kim zes meter naar voren, daar weer naar binnen, oversteken naar SB, weer naar buiten, langs de kim zes meter naar achteren, weer naar binnen, naar de motor. Aan een zijtak is nog een expansievat boven de motor gekoppeld. De buizen en bochten zijn met electrodes aan elkaar gelast omdat MIG lassen het risico van gasinsluiting en dus lekkage geeft. En het staat er zo makkelijk: daar naar buiten, daar naar binnen, maar dat betekent dus vier gaten van 50 mm door de kimplaten boren, uit de hand met een langzaam draaiende gatenzaag en snijolie. En er dan achterkomen dat de kimplaten 7mm dik zijn! Das best dik voor zo’n soort schip, dat geeft goede moed en een fijn gevoel en lamme polsen. Op elk hoogste punt in het koelsysteem is een ontluchtingsnippeltje gemonteerd zodat luchtbellen in het koelsysteem uitgesloten zijn. De buizen zitten buitenboord op uithoudertjes 6cm van de kim om onderhoudsredenen. Buizen buiten boord zijn natuurlijk kwetsbaar, maar ik heb ze in de kim, ruim boven het vlak, ruim binnen de zijdes en binnen de zwaarden gemonteerd om het risico zo klein mogelijk te maken. Op de werf hoorde ik overigens dat er heel veel schepen zo rondvaren. Wat nog meer? Ik maak 70-80 uur per week, en de reserves beginnen op te raken. |
 |
De schroefas en de koker zijn geplaatst. |  |
 |
 |
Nu kan het stuwdruklager gemonteerd worden, aan een plaat die weer aan aangelaste nokken gebout zit. Die nokken moeten eerst goed gericht worden ingelast. De plaat kan een beetje heen en weer schuiven over deze nokken om daarna vastgezet te worden. Dit schuiven is belangrijk in verband met het nastellen: als het Pythondrive stuwdruklager met de bijbehorende hardrubber bussen wordt bevestigd schuift dat vaak nog een klein beetje. Dat is dan weer op te heffen door de montageplaat iets te verschuiven.
Check: die zit. Nu nog de boordeknoopjes boren en monteren, het steunlager van de tussenas ophangen. Check: we hebben een complete aandrijflijn! |
 |
| Bas heeft nog een oude dieseltank van 90 liter. Niet de definitieve grootte, maar voor nu is ‘ie prima.
Brandstofslang eraan: we kunnen voor de eerste keer starten. Dat valt niet mee. Maar na lang starten slaat ie aan. Wat een geweld! Ja, daar wil ik graag een kast omheen hebben. Wat ook niet meevalt: de accu laadt niet bij, de alternator is stuk, daar moet een nieuwe voor komen. Het slechte starten kan ook komen doordat de leidingen nog niet vol brandstof zitten. Daarom een brandstoffilter met pompje gemonteerd. Nu gaat het inderdaad veel beter. |
 |
 |
Ook handig om nog even te doen op de werf: Afsluiters voor een toilet en een loospijp voor de toekomstige kuip door het vlak. Gaatjes (grootste 80mm) boren, dikwandig buis met draad er in lassen, wat nog meer? O ja, laten we ook nog even de romp schilderen,samen met Jantine, wat nog meer? Het roerblad moet nog naar onderen toe verlengd worden. Dat voer ik wederom in underlayment uit. Wat nog meer? De “helmstok” is er af gehaald om niet meer terug te keren. Samen met Looka buig ik een nieuwe. |  |
| Wat nog meer? Gelukkig komt Arjan helpen met de elektrische installatie, want al die metertjes moeten natuurlijk ook nog even aangesloten worden. |  |
 |
En na vier weken op de werf gestaan te hebben is het moment daar. Het schip is nu 100 jaar, dus het is ook een mooi moment voor een nieuwe naam. Iedereen wordt opgetrommeld, de catering is in handen van de Liestingen – vertrouwde handen kan ik wel zeggen – Hugo neemt een jumbofles gooiwijn mee, en we staan al klaar om die tegen het schip kapot te smijten als Ton, de werfbaas, de nieuwe naam nog even op het schip komt zetten: De Aandacht. |
 |
 |
Brigitte doet een speech: … en ik wens u een behouden vaart … en nu één twee drie in godsnaam
toen stuiterde de fles, brak de tweede keer, van de helling af laten zakken is toch een heel stuk minder spectaculair dan wat je wel op filmpjes van tewaterlatingen ziet, maar dat mag de pret niet drukken. Met z’n allen aan boord om een proefvaart te maken. Wacht even, een gashendel is er nog steeds niet! Dan maar met een stukje ijzerdraad aan een lijmklem. Gaat goed! |
 |
| Ik beleef alles als in een roes, en dat komt niet door de overigens heerlijke cava. Ik ben gewoon te diep gegaan, maar het is nu wel voor mekaar, De Aandacht vaart uitstekend met de nieuwe motor, schroef, as etc. en nu gaan we met vakantie. Oja, dat was het doel! Check!
Reageren? Commentaar? Complimenten? Stuur Arjen een e-mailtje. (Naar de volgende aflevering: Krabben, braadspil, houden!) |
 |