(Klik op de foto’s voor een grotere afbeelding; klik op de vergrote foto om hem weer te verkleinen)
Mogelijk ben ik me als “woonschipper” wat meer bewust van alle aspecten die met water verband houden. Water als meest noodzakelijk ingrediënt om zelf in leven te blijven; als onontbeerlijk middel bij het ontstaan, groeien en bewerken van voedsel; als medium voor alles wat leeft, groeit en waar we beschutting aan ontlenen.
Voor mij geldt dan nog in het bijzonder dat het water bijdraagt aan een altijd afwisselende woonomgeving, een middel bij het me verplaatsen, onthaasten en genieten; en ik kan er af en toe een paar centen op verdienen. De verdiende centen worden dan weliswaar weer in het schip gestoken, maar dat houdt me uit de kroeg.
Ik besef de weelde van de ruime aanwezigheid van dit medium in mijn omgeving en ik heb groot respect voor hen die weten te (over)leven bij een gebrek aan zelfs maar een beetje water. Mogelijk een afwijkend standpunt in een omgeving en tijd waarin de ene sanitairwinkel over de andere bouwmarkt heen struikelt bij het aan de man brengen van douche- en badartikelen die entameren dat je een lange tijd een grote hoeveelheid drinkwater over je heen laat donderen uit enkelvoudige megadouchekoppen of een tiental spuitmonden op alle denkbare hoogtes. Daarbij per douchebeurt meer water verbruikend dan dat ik bij een compelete dekwasbeurt nodig heb.
Natuurlijk stel ik het kunnen douchen ook op prijs. Maar dan op dezelfde manier als onze Gemeentelijke Overheden die in het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning stellen dat een noodzakelijke aanpassing van de natte cel (toilet en was/douchegelegenheid) alleen wordt toegekend als deze bedoeld is om jezelf schoon en fris te houden.
Wanneer het niet zo vanzelfsprekend is dat er ook water uit de kraan komt als je deze opendraait, word je geconfronteerd met het feit dat het enige inspanning vereist om het (drink)water ergens vandaan te halen. Gelukkig is het in Zwolle nog niet zo beroerd als bijvoorbeeld in Addis Abeba, waar je voor twee emmertjes water de nodige kilometers moet lopen. Ook arkbewoners en de meeste woonschipbewoners hebben het heel wat gemakkelijker dan vroeger, want we kennen tegenwoordig het fenomeen waterput en flexibele waterleiding. Een over het algemeen zorgeloze voorziening. Behalve dan als de temperatuur beneden het vriespunt zakt. Elk jaar borrelt er wel weer ergens een woonschip af door een stukgevroren waterleiding.
Voor het tegenovergestelde – een te hoge temperatuur in de waterleiding – worden de diverse overheden steeds benauwder sinds we met de Veteranenziekte geconfronteerd zijn. Bij de meeste bewoonde schepen zal dit geen probleem zijn, daarvoor staat het water in onze leidingen te kort stil. De legionellabacterie – oorzaak van de Veteranenziekte – is echter wel iets om aandacht aan te besteden, want we maken als scheepsbewoner wel meer kans op een te warme aanvoerleiding dan een walbewoner. Bij stilstand in weinig gebruikte leidingen of aftappunten kan Legionella ontstaan.
Wij hebben de ambitie om af en toe met de “Onderneming” te varen. Daarom zijn er twee watertanks van ieder een kuub aan boord. Met een grote hydrofoor (op 220 volt) voorzien we de aftappunten van waterdruk. De aanvoerleidingen bevinden zich beneden de waterlijn en zijn daardoor minder gevoelig voor temperatuursinvloeden. Met 2000 liter drinkwater kunnen we een tijdje toe, temeer daar we het toilet met buitenwater doorspoelen. En àls het dan weer tijd wordt om te tanken merken we dit als eerste aan de hydrofoor, die dan langer nodig heeft om het net weer op druk te brengen.
25 meter slang uitrollen, waterput open, doorspoelen en slang aansluiten, een uurtje wachten tot de tanks weer vol zijn. Het duurt inderdaad een uurtje wegens de geringe diameter van de slang, maar door een ingebouwde timer hoef ik zelf niet te gaan zitten wachten. Ik blijf echter wel alert, want het is geen pretje als er iets mis gaat en ik een kuub water of zo uit het vlak van een gelijklastig schip moet wegdweilen (dat is een centimeter hoogte over 100m²!).
Hoe groot is ons verbruik? Toen ik nog vier vrouwen aan boord had gebruikten we een kuub in 9 dagen. Sinds de drie dochters ieder hun eigen huishouding hebben is het verbruik terug gelopen tot een kuub in 20 dagen. Huishoudelijk water, douchen, wassen en de wasmachine draaien als we op de ligplaats liggen. Dat is nog veel, in vergelijking met een eerdere periode waarin we ook met zijn tweeën waren en er in de wijde omgeving geen kraan te bekennen was. De was werd in de wasserette gedaan, haren wassen ging boven de gootsteen en altijd een doucherolletje in de tas om elders te kunnen douchen als dat zo uitkwam. En als het niet uitkwam 10 km fietsen naar het Gemeentelijk Badhuis in Haarlem. Best gezellig met de toen ook al aanwezige Medelanders.
Na de laatste vaartocht eind september nog een keer tanken (1100 liter). Tijdens de kerstdagen was de bodem van de tank wel weer in zicht en moest er tijdens de Kerstvakantie naar het dorp (Spaarndam) gevaren worden om bij een kennis te kunnen tanken. In de jaren 70 hebben we een paar keer meegemaakt dat het na de Kerst ging vriezen en het ook wel een tijdje aanhield. IJs in het kanaal en soms ook op het landweggetje. Nu vinden we het hilarisch, maar toen was het geen pretje om enige weken met een watervaatje achter op de fiets over de weg en het weiland te glibberen.
In verband met baggerwerkzaamheden op de ligplaats in Zwolle zijn we afgelopen winter enkele maanden geparkeerd geweest in een “box” in een jachthaven. Had ik nooit durven dromen: een steilsteven in een box en een toiletgebouw met een douchegelegenheid waarin je voor 50 cent zowat de deur uitspoelde.
Na half april voor vijf maanden naar ons “buitenverblijf” aan de Vecht vertrokken. Aanvankelijk nog aan boord gedoucht, maar toen de temperatuur van het buitenwater een langer verblijf toestond ook de fles shampoo maar even mee tijdens het zwemmen. De was werd in de ook hier weer aanwezige wasserette in de stad gedaan. Nu bleken we drie en een halve maand te kunnen doen met twee kuub water. Niet in de laatste plaats dankzij de al 20 jaar oude waterbesparende douchekop van de Twaalf Ambachten uit Boxtel.
Het verwarmen van het douchewater is een ander probleem: het kost flessengas of stroom. Beiden zijn in de vrije natuur niet in voldoende mate beschikbaar. Het is via een tweede doucheslang en een 12 voltpompje met 20 litervat wel mogelijk om te douchen, maar dat is nogal bewerkelijk en doet een aanslag op de accu’s. Het vat is ook te vullen met drie fluitketels koud water en één fluitketel gekookt water. Dit is aangenaam en toereikend.
Gezien het bewerkelijke gedoe met het opladen van accu’s in de stad heb ik dit jaar ook geoefend met het gebruik van de ruimspuit. Een ketel van tien liter met een slang en een vernevelaar, die je met een pompje op druk brengt. In het tijdperk vóór de Kärcher en de HCCP maakte de schipper zijn ruim daarmee schoon, of ging er het ongedierte mee te lijf die mogelijk de volgende lading zou kunnen bederven. Nu is onze ruimspuit van metaal en een beetje bejaard. Met roestwater tot gevolg: daar word je niet schoon van.
Daarom heb ik in de bouwmarkt een drukspuit gekocht, zoals die in de tuinbouw worden gebruikt. Een simpel kunststof vat met 5 liter inhoud. Een kunststof vernevelaar, die je ook kunt vergrendelen. Vullen met drie en een halve liter koud water en een dikke liter heet water. Op druk (3 atm) brengen met de ingebouwde handpomp. Tijdens het douche nog een keer pompen, wat de expansie met een vol vat is wat minder groot. Vernevelaar vergrendelen en ophangen, dan heb je twee handen vrij om te wassen. De vernevelaar wel iets grover zetten dan bij water geven van de planten, anders “wast” het niet prettig.
Inmiddels functioneert ons hiervoor beschreven drinkwatersysteem al 10 jaar goed. Zonder chemicaliën of filter. Het water smaakt nog steeds fris. Of ik ben er aan gewend…..Ik vraag me af of er meetsetjes in de handel zijn die de kwaliteit van drinkwater kunnen meten. Ik herinner me wel dat Sietze Leeflang (van de 12 Ambachten) met de opzet van zijn helofyt-waterzuiversysteem het eindprodukt door het laboratorium van het waterschap liet onderzoeken en dat dit een vermogen kostte.
Wellicht is het omgaan met drinkwater een mooi onderwerp voor een special van de “Bokkepoot”?
En wat te doen met het afvalwater? Daarover een volgende keer.
Schipper Oen