(Klik op een afbeelding om hem te vergroten, klik op de vergrote afbeelding om hem weer te verkleinen.)
De beschilderde vlaggen en wimpels, die het schildersbedrijf Elbers uit Zwartsluis heeft gemaakt zijn onderwerp van een artikel van de hand van Joost Schokkenbroek in Bokkepoot 174 van juni 2006. Hij baseert zich mede op informatie uit bewaard gebleven kasboeken van de periode 1854 tot 1934. Eén van zijn conclusies is dat deze activiteit de firma niet bepaald een vermogen heeft opgeleverd. Dat mag waar zijn, maar niet moet worden vergeten dat het schilderen van dundoek slechts een nevenactiviteit was voor het bedrijf. Primair was het een huis- en scheepsschildersbedrijf. Was, omdat het bedrijf bij gebrek aan opvolging in 1986 is opgeheven. Daarmee kwam een eind aan ruim 200 jaar schildersactiviteiten van de familie Elbers.
Uit voornoemde kasboeken is dus heel wat meer af te lezen dan over de productie van beschilderd dundoek alleen. In de kasboeken van 1854 tot 1878 en van 1895 tot 1905 is veel informatie te ontlenen over de scheepsschilder activiteiten van de familie Elbers. Wellicht interessant om deze te delen met de lezers van Bokkepoot.
Het bedrijf
De historie van het schildersbedrijf gaat terug tot het laatste kwart van de 18e eeuw. Lourens Elbers, ’schilder en glasemaker’, geboren in 1755 te Hattem, vestigt zich met zijn vrouw Jannetje Heldoorn vóór 1783 in Zwartsluis. Na 1806 vertrekt hij naar Hoogeveen, waar hij in 1821 overlijdt. Zijn twee zonen Johannes en Klaas zetten het schildersbedrijf in Zwartluis voort. In 1860 gaat de bedrijfsleiding over naar de zonen van Johannes, Hendrik en Herm. De zoon van Klaas, ook een Hendrik, vestigt een schildersbedrijf in het nabijgelegen Genemuiden. Na het overlijden van Hendrik Jzn (1875) neemt zoon Jan de zaak over, gevolgd door zijn zoon Willem en tenslotte diens zoon Jan die het bedrijf in 1986 uitschrijft uit het handelsregister. De activiteiten van het schildersbedrijf in Zwartsluis omspannen dus een periode van meer dan 200 jaar.
Over de periode tot 1854 is weinig bewaard gebleven. Tussen 1854 en 1878 wordt gemiddeld met 8 man gewerkt, daarna loopt dat terug tot 3 à 4 om tenslotte te eindigen als een eenmansbedrijf.
(Op de foto: Schilder Jan Elbers en echtgenote Hendrikje Lassche met zonen Willem en Hendrik Johannes en dochters Catharina, Lammigje en Margje. Circa 1915)
Scheepsbouw
In Zwartsluis waren in de 19e eeuw veel werven, o.a. van Prins, Lier, Van der Berg, Van Veen, Slot en Broek. In de 20e eeuw zijn de namen vaak veranderd maar scheepsreparatie en nieuwbouw bleef tot het derde kwart van de 20e eeuw een belangrijke activiteit in Zwartsluis. Dus was er veel werk voor scheepsschilders. Werkten mijn voorouders in de 19e eeuw veel voor Prins, Lier en andere werven, in de 20e eeuw werkten mijn vader en grootvader voor werven als Van Goor en Spiekman, Visscher, Appelo, Breman, later Geertman en Poppen.
In de 19e eeuw zijn het vooral pramen en tjalken die worden gebouwd. In de periode tussen 1854 en 1877 wordt 81 keer melding gemaakt van schilderswerkzaamheden aan een nieuw schip. Alleen al in 1876 worden er tenminste 7 nieuwe pramen en tjalken afgeschilderd door het schildersbedrijf Elbers. De tabel onderaan dit artikel geeft een overzicht. Schepen waarbij alleen de werfnaam wordt genoemd en geen opdrachtgever/schipper, zijn uit dit overzicht weggelaten.
Schilderwerkzaamheden
Uit de kasboeken is op te maken dat het voor de schippers belangrijk was dat hun schip er goed uitzag. Er werd veel aandacht geschonken aan de opsmuk van het schip. In de klik werd vaak een ’stukje‘ geschilderd of hij werd verguld. Ook in de voorklap en voor de schoorsteen werd regelmatig een ’stukje’ geschilderd. Een enkele keer wordt aangegeven dat dit schilderstukje een schip betrof. De naamborden werden verguld. Het ’plankje voor de mast’ (mastbord) werd meestal zwart geschilderd en geletterd, een enkele keer met gouden letters en soms werd er een spreuk op aangebracht. Datzelfde geldt voor het ’balkje’ (hennebalk, bedelbalk?).
De stuurpen werd voorzien van de naam in goud; met een gouden figuur; een rank maar vaker nog met een gouden ster. De kop werd getooid met een wijndruiventros, een bloem, een bloempot, een gouden ster, een tak, etc.. Poorthekjes, het vleugelhek, de masttop, de knop van de vlaggenstok en de kloot werden verguld, soms ook wordt er melding gemaakt van een vergulde leeuw.
Het is jammer dat maar zeer sporadisch de naam van het schip in de kasboeken is vermeld. Een paar heb ik er kunnen vinden:
Geziena Alijda: praam van Roelof Kreeft (1859);
De Turfhandel: schipper Jan van Dijk (1859);
Vrouw Aaltje: nieuwe praam van Hendrik Gortworst (1858);
Vrouw Jentje: schipper Peter de Vries (1872);
De Jonge Jan: schipper Jan Jzn.Vos (1872);
Onderneming: schipper A. Langen uit Harderwijk (1872);
De Drie Gebroeders: schipper Arend Ottink (1872);
Vrachtzoeker: schipper Koob Spaakman (1872);
De Turfhandel: schipper Jan van Dijk (1877);
Eersteling: scheepsbouwer Jacob Prins (1896);
Sallandia: tjalk de Boer (1896);
Assen II: scheepsbouwer Js. van Goor (1897).
Hoewel de naam van het schip in de kasboeken maar spaarzaam wordt genoemd kan deze (en/of de naam van de schipper) op het schip op vele plaatsen worden teruggevonden: op naamborden, naamplanken, mastbord, balkje, stuurpen, watervaten, roef, zettelborden.
In de 19e eeuw ontkwam bijna niets aan de kwast van de schilder. Dat geeft een mooi (maar zeker niet volledig) overzicht van scheepsonderdelen (en -termen) en van de inventaris. Een opsomming uit het schipperskasboek van 1870 tot 1877 (schrijfwijze overeenkomstig kasboek):
Scheepsonderdelen: Alvemaan, balkje, boei, broek, egbalk, poortjes en hekjes (verguld), karing, klap, klapbankje, klapperkaring, klik, kompashuis, kooi, krul, lantaarn, lier, loopplank, masttop, pilasters, pleggardes, riemen, schoorsteen, stuurpen, trapjes, vlaggestok en knop, vlepperij, vleugelhek, tromstokje, watervat en stelling, zwaarden.
Inventaris: aardappelbak, balligjes van de klok (verguld), blaagje, broodbakje, doofpot, feeststokjes, handenwassersbakje, horlogekasje, jas (geolied), kandelaar, kast, kleerbak, koffijkan, meelvaatje, melkketel, pus, sassenetten, schilderijlijst, schraag, slijpbak, stoven, tafel, theeblad, theestoof, tobbigje, turfbak, lampvoet, wasbak, waterbak, wieg, wiegebank, zitbanken.
Materiaalgebruik
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de verfstoffen die werden verwerkt voor het schilderen van schepen in de periode van 1870-1878 (schrijfwijze overeenkomstig kasboeken).
| antimonie goud | wit | droogsel | geel oker |
| appelbloesem | krijtwit | rood | gekookte olie |
| barnsteen | porselijn wit | Emmer rood | standolie |
| blaauw | loodwit | Engels rood | harpuis |
| berlijn blaauw | nat loodwit | Engelsche lak | harst |
| zinkblaauw | dikke terpentijn | flatting lak | kamerlak |
| kalkblaauw | dunne terpentijn | groene verf | oranje |
| strooiblaauw | dodekop | Frans groen | potlood |
| blanke lak | dodekop bruin | Hollands groen | provinen hout |
| bruin | donkere verf | impablable groen | standlak |
| copallak | menie | kordongroen | stopverf |
| harde copal | droge menie | geel | weegluizenverf |
| cromaatgroen | droog fermillioen | ij kenhout geel |
zwart |
| parijs groen | droog zinkwit | zinkgeel | zwarte lak |
| zinkgroen | nat zinkwit | kromaat geel | zwartsel |
Materiaalgebruik schipperskasboeken 1870-1878 (N.B:Kleuren op deze website zijn een impressie)
Leveringen
Door de schilder werden veel materialen geleverd, voor een deel direct verband houdende met het schildersbedrijf (verf, teer, kwasten, penselen, olie) maar toch ook goederen die je nu zeker niet bij de schilder gaat halen: gordijntouw, platte boender, spiegatenboender, bezem, teerpus, smeerpus, waterpus, watervat, scheepsluiwagen, vliegelijm, rattenkruid, lijmstokjes, soms ook werden de naamborden geleverd of het vleugelhek. En natuurlijk vlaggen, vaak vleugels al of niet met een naam en/of de afbeelding van zon, maan en sterren, soms ook beschilderde feestvlaggen en wimpels van indrukwekkende afmetingen. Bijvoorbeeld voor J.R Bouwmeester in 1865:
‘1 nieuwe vlag lang 6 El. Dezelve geschildert met Koophandel, Zeevaart en gouden letters in dezelve en een jukje, f 30,00; 1 nieuwe wimpel lang 9 El. Dezelve geschildert met Koophandel, Zeevaart gouden letters en rang met bijbehorende vergulden blokje, knopjes en rood lint, f 12,00’.
Financiën
Het schilderen van een schip koste in de tweede helft van de 19e eeuw tussen f 40,- en f 125,-. Meestal werd in regie gewerkt, maar ook aangenomen werk kwam voor, vooral bij nieuwe schepen.
De meeste rekeningen werden contant betaald. Een enkele keer komt er een postwissel aan te pas, maar soms ook wordt de rekening geheel of gedeeltelijk betaald door de levering van goederen. Bijvoorbeeld een kompashuis (verkocht voor f 1,25), aardappels, olie, teer, kaas, turf, kool, uien, bieten, appels en peren. Een mooi voorbeeld is de rekening uit 1877 voor schipper Bloemberg. Het schilderen van zijn nieuwe praam kost f 110,-. In de loop der jaren betaalt Bloemberg dit bedrag af met appels, peren en aardappelen:
| 1877 | Totaal rekening nieuwe praam B.J. Bloemberg | f 110,59½ |
|
| Hierop ontvangen aan aardappels en peren | f 30,59½ | ||
| Blijft | f 80,00 | ||
| 9 Nov. 1878 | Hierop ontvangen aan aardappelen en appels | f 30,00 | |
| Blijft |
f 50,00 | ||
| Nov. 1879 | Nog ontvangen 30 Gld aan aardappels | f 30,00 | |
| Blijft | f 20,00 |
Een variant op ’Wie appelen vaart, die appelen eet’?
Als een schipper een nieuw schip liet bouwen werd de financiering veelal mede geregeld via de inname van het oude schip. Het schildersbedrijf nam soms een aandeel in het oude schip. Voorbeeld:
1876 Oude Praam van Derk de Jonge
Nieuwe praam van Derk de Jonge bij Jacob Prins Jr. geschildert in het voorjaar van 1800 Zes en Zeventig en daar aan te goed gemaakt van schilderen, dagloonen en gehaalde goederen Een hondert en zes Guldens 98 Cents en daar op gebeurt vier en veertig Guldens acht en negentig Cents en met het overige gebleven geld een aandeel in zijn oude praam groot twee en zestig Guldens Zegge f 62,00.
Welke praam aangenomen is voor twaalf hondert Guldens en 22 April 1876 weer verkocht voor veertien hondert vijftig Gulden. Duizend Guldens voort en het restand in 3 jaren en wij van die duizend Guldens gebeurt een en vijftig Guldens 51½ Cents en blijven er nog in voor drie en twintig Guldens
Vlaggen
De productie van vlaggen, wimpels, vleugels e.d. is nooit de hoofdactiviteit geweest van het schildersbedrijf. Terecht dat Joost Schokkenbroek in zijn artikel in Bokkepoot nr. 174 concludeert dat de zaken in beschilderde vlaggen de firma geen vermogen hebben opgeleverd. Toch verdient deze conclusie enige nuancering.
In de eerste plaats zijn de kasboeken verre van volledig. Het feit dat er voor de periodes 1870-1878 en 1895-1908 aparte schippersboekjes bestaan doet vermoeden dat voor bijvoorbeeld de periode 1854 tot 1870 ook dergelijke kasboeken hebben bestaan. Dit vermoeden wordt ondersteund door het feit dat op één uitzondering na geen match te maken is tussen de vlaggen in museaal of particulier bezit en de vlaggen en wimpels die in de kasboeken zijn beschreven. De uitzondering betreft de vlag die tezamen met een wimpel in 1877 is geleverd aan schipper B. J. Bloemberg. Deze vlag is te bezichtigen in het Oranjemuseum in Buren. In totaal worden ca. 40 vlaggen en wimpels toegeschreven aan H. of J. Elbers. Met andere woorden, de productie is vele malen groter geweest dan uit de bewaarde kasboeken blijkt.
In de tweede plaats is niet zozeer het absolute bedrag relevant als wel de omzet in vlaggen ten opzichte van de totale omzet. Uit de bewaard gebleven kasboeken kan worden afgeleid dat het aandeel van de vlaggenproductie maximaal 5% bedroeg van de totale bedrijfsomzet.
Vergelijken we tenslotte de prijs van een vlag (f 10,- in 1854) met de g
emiddelde kosten van het schilderen van een tjalk of praam (f 40, – tot f 60, – in 1854), dan kan worden geconstateerd dat het voor de opdrachtgever om een aanzienlijke investering ging.
Reacties: elbers.alle@hetnet.nl
| jaar | naam | voornaam | plaats | schip | werf |
| 1877 | Althuizius | nieuwe praam | |||
| 1857 | Bakker | J. | Texel | nieuwe tjalk | J. van Veen |
| 1875 | Bakker | Gerrit | Hasselt | nieuwe praam | |
| 1855 | Bloemberg | Hendrikus | Smilde | nieuwe praam | G. van der Berg |
| 1877 | Bloemberg | B.J. | nieuwe praam | ||
| 1871 | Blomberg | Hendrikus | nieuw schuitje | W. Broek | |
| 1861 | Boerendans | Meine | Elburg | nieuwe tjalk | J. Prins |
| 1866 | Bolk | Johannes | Zwartsluis | nieuwe praam | J. Prins Senior |
| 1861 | Bonnes | Brug | Zwartsluis | nieuwe praam | A. Slot en Jan van Veen |
| 1877 | Bouwman | H. | nieuwe tjalk | Prins | |
| 1865 | Bouwmeester | J.R. | Zwartsluis | nieuwe praam | J. Prins Senior |
| 1862 | Buisman | J. | Deventer | nieuwe praam | J. Prins Jr. |
| 1864 | Buisman | Hermannus | Zwartsluis | nieuwe praam | oude Prins |
| 1864 | Cent | Jan | Zwartsluis | nieuwe praam | |
| 1855 | de Boer | T. | Zwartsluis | nieuwe boeierpraam | K. Lier |
| 1873 | de Jong | H. | nieuwe praam | ||
| 1863 | de Jonge | Arie H. Zn | Zwartsluis | nieuwe praam | A. Slot en J. van Veen |
| 1875 | de Jonge | Jan | Zwartsluis | nieuwe praam | |
| 1876 | de Jonge | Derk | nieuwe praam | Jacob Prins | |
| 1860 | de Vries | Derk | Enkhuizen | nieuwe tjalk | J. Prins |
| 1875 | Doggenaar | Wed. Peter | Zwartsluis | nieuwe praam | |
| 1875 | Drenthen | H.J. | nieuwe tjalk | Smilde | |
| 1857 | Evers | Jan J. Zn | Putten | nieuwe Pielschuit | J. Prins |
| 1863 | Evers | Jan | Putten | nieuwe jachtschuit | J. Prins Jr. |
| 1870 | Fransen | nieuwe praam | |||
| 1869 | Fuiteman | Hilbert | Zwartsluis | nieuwe praam | Jb. Slot |
| 1864 | Gorter | Hubert | Zwartsluis | nieuwe praam | G. van den Berg |
| 1858 | Gortworst | Hendrik | Zwartsluis | nieuwe praam | J. Prins |
| 1860 | Govers | Gerrit | Zwartsluis | Nieuwe praam | van Goor te Hasselt |
| 1874 | Hartman | Roelof | Hoogeveen | nieuwe praam | J. van Veen |
| 1861 | Hulstboom | Dirk | Zwartsluis | nieuwe praam | J. Prins Jr. |
| 1875 | Jongman | Willem | Zwartsluis | nieuwe praam | |
| 1872 | Jonkman | Hilbrig(t) | nieuwe praam | ||
| 1876 | Jonkman | Derk A. zoon | nieuwe praam | ||
| 1871 | Kaptein | Jan | nieuwe praam | J. Prins | |
| 1865 | Keijmpe | Alkmaar | nieuwe praam | W. Broek | |
| 1855 | Kisjes | Hendrik R.Zn. | Zwartsluis | nieuwe praam | K. Lier |
| 1877 | Kisjes | Roelof Jn. Zn. | nieuwe praam | Hasselt | |
| 1861 | Kok | Piet | Zwartsluis | nieuwe praam | J. van Veen en A. Slot |
| 1856 | Koning | Rijer | Texel | nieuwe tjalk | J. Prins Jr. |
| 1856 | Kreeft | Roelof | Zwartsluis | nieuwe praam | G. v.d. Berg |
| 1866 | Krips | P. | Kampen | nieuwe praam | J. Prins Senior |
| 1874 | Lammerts | C. |
nieuwe praam | ||
| 1872 | Langen | A. | Harderwijk | nieuwe praam | Meppel |
| 1855 | Lubbers | Arend J. Zn | Zwartsluis | nieuwe praam | |
| 1857 | Meijboom | Gerrit | Meppel | nieuwe praam | K. Lier |
| 1870 | Mulder | Frederik | Genemuiden | nieuwe praam | |
| 1862 | Nuis | W. | Smilde | nieuwe praam | J. Prins |
| 1860 | Potman | Roelof H. Zn | Zwartsluis | nieuwe praam | J. Prins |
| 1867 | Potman | Jan H. Zn, | Zwartsluis | nieuwe praam | Albertus Prins |
| 1865 | Steenbergen | Dirk A. Zn | Zwartsluis | nieuwe schuit | J. Prins Senior |
| 1855 | ten Heuvel | Albert | nieuwe praam | J. Prins | |
| 1858 | ten Oever | Johannes | Hoogeveen | nieuwe praam | gebroeders Broek |
| 1863 | Troost< /p> | Klaas, Joh. Zn. | Zwartsluis | nieuwe praam | A. Slot en J. van Veen |
| 1867 | van Asperen | Siemen | nieuwe boeierpraam | A. Prins | |
| 1856 | van Dijk | Jan J. Zn | Zwartsluis | nieuwe praam | K. Lier |
| 1864 | van Dijk | Meindert | Zwartsluis | nieuwe praam | jonge Prins |
| 1858 | van Eijken | H. G. Zn. | Zwartsluis | nieuwe praam | J. Prins Jr. |
| 1858 | van Ingen | Cornelis | Arnhem | nieuwe praam | K. Lier |
| 1873 | van Veen | Hendrik P. zn. | nieuwe praam | ||
| 1867 | Veldhuizen | Jan | Zwartsluis | nieuwe praam | |
| 1857 | Vos | Jakob | Zwartsluis | nieuwe boeierpraam | |
| 1866 | Vos | Jakob | Zwartsluis | nieuwe praam | A. Slot |
| 1871 | Vos | Jan Jan zoon | nieuwe praam | J. Slot | |
| 1863 | Vreeburg | Kornelis J. Zn. | Zwartsluis | nieuwe praam | oude Prins |
| 1869 | Wiepking | H.J. | Apeldoorn | nieuwe schuit | J. Prins Senior |
| 1871 | Wijn | K. | Langedijk | nieuw jagt | D. Prins |
| 1876 | Wind | Jan Kolk | nieuwe praam |
bron: Kasboeken schildersbedrijf Elbers
Detail kasboek Elbers, rekening Courant Brug Bonnes. Hieronder de vertaling (Noot: N.P. = Nederlands Pond).
| 1861 | Brug Bonnes, nieuwe praam bij A. Slot en Jan van Veen | ||
| De nieuwe praam aangenomen te schilderen voor zeventig Guldens en vijf, het vooronder vlammen en gronden, de ruimschotten 2 keer gronden. | |||
| 5 December | 8 ons 5 lood verf, 9 ons 5 lood geel,1 ons stopverf, Herm 3/8 dag voorveronder | 1,77 | |
| 6 —- | 1 N.P. 1 ons verf, 2 ons 5 lood olie, 1 ons 5 lood stopverf, Herm 3/8 dag idem en voorruimschot | 1,40 | ½ |
| 10 —- | 4 ons 2 lood geel, 1/8 dag voorveronder | 0,46 | ½ |
| 1 ons 2 lood terpentijn, 5 lood olie, 1 ons 5 lood verf, 1/4 dag idem en balkje | 0,51 | ½ | |
| 15 Cent N. geel, 1 ons 7 lood houtlak, 1/8 dag idem | 0,78 | ½ | |
| 1862 | |||
| 7 Januarij | 5 ons verf, 5 lood appelbl., 1/4 dag watervatstelling, hangtrap en voorklap | 0,64 | |
| 10 —- | 1 N.P. 8 ons wit, 5 ons 7 lood olie, 3 ons 5 lood terpentijn, Herm 3/8 dag | 2,62 | ½ |
| 11 —- | 1 N.P. 1 ons verf, Herm 3/4 dag veronder | 1,52 | ½ |
| 4 ons verf, Johannes 1/4 dag trap en wasbak | 0,35 | ½ | |
| 13 —- | 1 N.P. 7 ons 5 lood verf, 3 ons olie, 1 N.P. 2 ons stopverf, Herm 3/4 dag, Johannes 1/4 dag | 2,77 | |
| 2 ons verf, 3 ons kromaatgroen kleden | 0,50 | ||
| 14 —- | Herm 3/4 dag, Johannes 1/2 dag | 0,90 | |
| 15 —- | 1 N.P. 1 ons loodwit, Herm 3/4 dag | 1,30 | |
| 1 ons 5 lood appelbl., 2 ons geel, 1/8 dag, Herm 3/4 dag | 1,15 | ½ | |
| 17 —- | 1 N. P. geel, 1 ons 2 lood olie, Herm 3/4 dag | 1,65 | |
| 18 —- | 1 N. P. 1 ons blaauw, Herm en Jan 3/4 dag | 2,74 | ½ |
| 20 —- | 1 ons 8 lood m. geel, 8 ons 5 lood geel, Herm en Jan 3/4 dag | 2,28 | ½ |
| 21 —- | 7 ons 5 lood stopverf, Jam 3/4 dag | 0,97 | ½ |
| 22 —- | 5/8 dag Herm, Jan 3/4 dag | 1,92 | ½ |
| 7 ons 2 lood olie, 4 ons 2 lood terpentijn, 5 ons verf, 1 N.P. 6 ons blaauw, 2 ons 5 lood wit, 1 ons 8 lood donkere verf | 3,65 | ||
| 23 —- | 1 N.P. 3 ons geel, 1 ons 8 lood terpentijn, 1 ons 5 lood houtlak, 3/4 dag Herm en Jan 3/4 dag, 0,75 Cent N. geel en bruin | 4,74 | ½ |
| 24 —- | 7 ons loodwit, 1 ons 5 lood olie, 1 ons 2 lood terpentijn, 1 N.P. 5 lood geel, 1/4 dag, Herm 3/4 dag | 2,43 | |
| bontglas en moeselijnen glas in de glazen deuren | 7,50 | ||
| 3 ons2 lood kr. Groen, Johs. 1/2 dag trap, hangtrap, stelling en poortluiken | 0,53 | ½ | |
| 28 —- | 2 ons 5 lood copal, 1 ons 3 lood donkverf, 5 lood houtlak, Herm 3/4 dag, Jan 1/4 dag | 2,30 | ½ |
| 29 —- | 6 ons 7 lood geel, 1 ons 3 lood terpentijn, 7 ons verf, 7 lood houtlak, 1/2 dag, Jan 1/2 dag | 2,61 | ½ |
| 31 —- | 1 ons 5 lood blaauw, 5 lood olie, 2 ons terpentijn, Herm 3/8 dag, Jan 1/2 dag | 1,30 | ½ |
| 1 Febr. | 1 ons copallak, 50 Cent N. geel, Herm 3/4 dag, Jan 3/8 dag | 1,99 | |
| 3 —- | 3 ons 5 lood donkverf, 5 lood appelbl., 2 lood rood, 5 lood terpentijn, 8 ons 2 lood houtlak, Herm 3/4 dag | 4,63 | |
| 5 —- | 3 boek Antimonie goud, 1/4 dag plegt en hekje | 4.75 | |
| 6 —- | 2 0ns stopverf, 2 ons verf, 7 ons 8 lood groene verf, 1 ons 5 lood olie, 4 ons copallak, 3/4 dag, Jan 1/4 dag, Johannes 3/4 dag | 4,31 | |
| Herm 5/8 dag | 0,62 | ½ | |
| 2 witte ruiten poortraam | 0,35 | ||
| 12 —- | 7 ons 5 lood verf, 2 ons stopverf, 2 ons groene verf, 1 ons wit, 8 lood blaauw, 5 lood rood, 3 lood zwart, 1/2 dag, Jan 1/2 dag | 2,57 | |
| 13 —- | 3 ons 5 lood copal, 1 ons 7 lood wit, Herm en Jan 1/4 dag | 2,36 | ½ |
| 3 Gulden 50 Cent goud, 1/4 dag balkje, klik, vlagstok en knop, vleugelhek en stuurpen | 3,75 | ||
| 1 ons wit, 5 lood menie, 2 ons stopverf, 1 ons groene verf, 15 Cent blaauw, 1/2 dag | 0,96 | ||
| 8 lood zwart, 4 lood rood, 1 ons wit, 2 ons 3 lood kordongroen, 5/8 dag | 2,30 | ||
| 1 witte ruit schilderij | 0,40 | ||
| 1 Gulden 50 Cent goud poorten | 1,50 | ||
| 7 lood rood, 1 ons kr. groen, 5 lood zwart, 3/4 dag | 1,57 | ||
| 1 stukje voor de schoorteen geschildert 1 Gulden, 1 dito klik 1 Gulden 25 Cent, 1 dito klap 50 Cent | 2,75 | ||
| 2 pleggarden geverfd 70 Cent, 1 tafel met aanstekers de randen van onderen bruin 70 Cent, 1 banktafeltje groen 30 Cent, 2 trommen en 1 blad verlakt 60 Cent, de mastkokerschotten gegrond 40 Cent, 1 wasbak groen en zwart 20 Cent, 4 stoelen bruin en vernist 60 Cent, doeken klapgeolied 15 Cent | 3,65 | ||
| 89,84 | |||
| Voldaan den 20 Febr. 1862 | |||
| Gebr. Elbers |