Rabo bank hypotheek wel mogelijk?

Rabobank: met NHG wel hypotheek op varend woonschip mogelijk

Op 10 september sprak een delegatie vanuit het Varend Erfgoed (Federatie Varend Erfgoed Nederland, Mobiel Erfgoed Centrum, Erfgoedhavens Rotterdam en Landelijke Woonboot Organisatie) met vertegenwoordigers van de Rabobank over de “hypothekenkwestie”.

Probleemstelling

Aanleiding voor het gesprek is het feit dat de enige aanbieder van Scheepshypotheken in Nederland aan eigenaren van woonboten geen hypotheek meer verstrekt als er met het schip wordt gevaren. Dat beleid was er volgens de vertegenwoordigers al langer (zeker vanaf 2016) maar de praktijk was “in het veld” tot nu toe anders. Het wordt nu in alle filialen van de bank in het land doorgezet.

Naar de mening van de delegatie vanuit het Varend Erfgoed wordt deze sector nu zwaar getroffen omdat varende schepen onverkoopbaar worden aan (bijvoorbeeld) de jongere generaties en daardoor dreigen te verdwijnen naar het buitenland. En dat terwijl de sector juist zwaar heeft geïnvesteerd in het Certificaat van Onderzoek om te kunnen blijven varen! Het betreft ook juist de groep schepen waarin veel van de zeer fraaie vertegenwoordigers zitten van een rijk scheepsverleden die menige stad “opsieren” in museumhavens en vol trots zich laten zien aan het Nederlandse volk op evenementen als Sail Amsterdam.

Waarom?

Als redenen voor de “hypotheek-stop” voor varende woonschepen noemt de Rabobank:

Het is geen nieuw beleid; eigenlijk wil(de) de bank altijd al aan schepen met “recreatieve” doeleinden geen hypotheek verstrekken;
De varende schepen worden gezien als een groep schepen met extra risico (schade onderweg of verdwijnen naar het buitenland);
De Rabobank vindt haar monopoliepositie ongewenst en zou graag zien dat er meer aanbieders van hypotheken zouden komen; in dat kader betreurt de bank ook het uitstappen van de ING enige jaren geleden.

De delegatie vanuit het varend erfgoed heeft hierop gereageerd met de volgende argumenten:

In het (recente) verleden zijn veel hypotheken afgesloten terwijl de (lokale) bank zeer goed op de hoogte was dat er met het schip werd gevaren; pas in de loop van dit jaar werd duidelijk gemaakt dat aan deze praktijk een einde zou komen;
Varende woonschepen zijn vrijwel allemaal CvO-plichtig en hebben nu een regelmatige “APK” waardoor het risico van verlies wordt verkleind;
De bank kan ook bij het afsluiten van een hypotheek eisen dat het schip afdoende verzekerd is;
De verzekeringskantoren geven aan dat juist in deze groep blijkbaar voorzichtiger wordt gevaren en het aantal schadegevallen eerder relatief geringer is;
Ongemerkt verdwijnen naar het buitenland is onmogelijk doordat schepen in het kadaster staan en altijd via de verplichte AIS zijn te traceren;
Het gaat om een relatief kleine groep schepen; de totale markt voor woonschepen (inclusief) arken is ongeveer 10.000 stuks (en groeiend; denk aan watervilla’s). Van het varend erfgoed is hooguit 2500 ingericht als woonschip en van die 2500 is een flink deel enkel in gebruik als permanent (niet-varend) woonschip; naar schatting zullen er hooguit 1250 woonschepen met CvO per 1-1-2019 zijn.
Het behoud van ons cultuurhistorisch erfgoed is juist gebaat bij het gebruik ervan door er mee te varen. Anders gesteld: zonder de mogelijkheid van gebruik holt de kwaliteit van de vloot achteruit en worden schepen niet behouden;
De Rabobank is te prijzen omdat zij nog als enige scheepshypotheken verstrekt en zelfs incidenteel als sponsor optreedt van evenementen voor varend Erfgoed (zoals in Leiden dit jaar);
Het varend erfgoed wil en moet zich “laten zien” om in aanmerking te komen voor (zeer schaarse) subsidiegelden en de politiek vraagt dat ook van de sector in het kader van de Erfgoedwet en daarbij aangenomen moties.
In veel museumhavens (bijv. Leeuwarden) wordt van de schepen juist geëist dat het varende schepen zijn.

Hoe gaat de Rabobank om met bestaande klanten?

De Rabobank zal bestaande klanten “niet in de kou zetten”. Dat houdt in dat bestaande overeenkomsten worden gerespecteerd (dus schepen kunnen blijven varen) en dat ook bij verkoop de Rabobank aan de koper een hypotheek zal verstrekken zonder de beperking van het niet mogen varen. Immers: voor bestaande klanten wordt anders het schip onverkoopbaar!

Nationale Hypotheek Garantie een oplossing??

In het constructieve gesprek werd door de Rabobank de wenselijkheid van een NHG genoemd. Dit zou voor de Rabobank de weg openen om ook varende schepen weer te kunnen bedienen en bovendien wordt daarmee de kans op de gewenste nieuwe toetreders tot de hypotheek-markt sterk vergroot.

De partijen aan tafel zijn unaniem van mening dat het zeer de moeite waard is om te trachten de NHG op woonschepen te verkrijgen. Daarbij is de doelgroep van varende erfgoedschepen relatief klein maar het kan aantrekkelijk zijn (en zeker voor de Rabobank) om de NHG voor alle hypotheken op woonschepen (dus inclusief de arken) te laten gelden.

De delegatie vanuit het varend erfgoed heeft toegezegd voor deze route een document op te stellen waarin de problematiek, de doelgroep en de mogelijke oplossing (NHG) wordt uiteengezet.

Vraag/voorstel aan de Rabobank

Vanuit de FVEN is aan de Rabobank gevraagd om de verstrekking aan varende erfgoedschepen vooralsnog op de “oude voet” te vervolgen tot (bijvoorbeeld) 1 juli 2019. Dan kan in de tussentijd de route van de NHG voor dat soort schepen worden bewandeld. Daarbij wordt voorgesteld de volgende aanvullende eisen te stellen:

Schip moet CvO hebben;
Schip moet afdoende verzekerd zijn;
Schip moet ingeschreven staan als varend erfgoed in het Register Varend Erfgoed Nederland (RVEN)

De vertegenwoordigers van de bank wilden/konden op dit punt geen toezeggingen doen behalve dan dat dit voorgelegd zal worden aan de hoofddirectie.

Verdere afspraken

Afgesproken is dat via zoveel mogelijk kanalen (o.a. Tweede Kamer en overleg met OC&W) de “hypotheek-kwestie” aangekaart zal worden en aangedrongen zal worden op een oplossing via de NHG. Het varend erfgoed zal hier het voortouw nemen en de Rabobank zal zo veel mogelijk meewerken.

Namens de delegatie,

Rolf van der Mark

voorzitter FVEN en LVBHB