Acht jaar na de start van het project om de scheepsmetingen te digitaliseren is versie 15 de lucht in gegaan.
In 2014 waren alle dikke 124 duizend metingen ingevoerd en in de jaren daarna zijn talloze correcties aangebracht. De afgelopen jaren is elk half jaar een update online gezet, nu dus versie 15.
Een klein aantal van de vele gebruikers neemt gelukkig de moeite om fouten te melden waar ze tegenaan lopen. Het afgelopen jaar was dat vooral Pieter Klein. Gegevensuitwisselingen met hem resulteerden in interessante problemen, maar droegen ook bij tot de verbetering van de lijst met scheepswerven.

Consistentie

Versie 15 probeert met name consistentie in vooral bouwplaatsen en werfnamen te brengen. Het idee dat Jan Sepp opperde om gestandaardiseerde werfnamen en plaatsnamen op te nemen gaf de stimulans om op zijn minst de plaatsnamen en de belangrijkste indicator in de werfnaam aan te pakken.

Een voorbeeld

De naam van de werf Mittendorff in Avereest kwam op verschillende manier voor van Middendorp tot Mitendorf met alle combinaties van d’s, t’s en f-en. Dat is allemaal veranderd in de correcte spelling Mittendorff. Of er nu scheepsbouwmij, scheepsbouw maatschappij, scheepswerf, enz. enz. bij staat is niet zo belangrijk om de schepen gebouwd door Mittendorff uit de database te halen.

Scheepsbouwers

Voor de namen van de scheepsbouwers is zwaar geleund op de lijst met scheepswerven van Pieter Klein (Binnenvaarttaal, website van de Vereniging de Binnenvaart). Wanneer de werf daar niet in voorkwam (sommige gemeten schepen zijn incidentele bouwsels van bijvoorbeeld een jachtwerf) is de naam via internet gezocht.
Blijft dat de geschiedenis van de werven gecompliceerd is, vooral de kleinere werven. Overnames, fusies, huwelijken, nieuwe werfjes spelen een rol net zo als weduwes die de werf onder hun mans naam of hun eigen naam voortzetten (Werf de Boer in Lemmer staat er als Weduwe de Boer en als S. Visser, haar meisjesnaam in).
De familie Van de(r) Werf(f) heeft 29 werven gehad voornamelijk in Noord-Nederland en ook de familie Boot had in verschillende combinaties, onder verschillende namen verschillende werven in de Randstad.

Bouwplaatsen

De plaatsnamen zijn ook gestandaardiseerd, gebaseerd op officiële lijsten. Plaatsnamen verschillen omdat de naam van de provincie, gemeente, de stad, het dorp, de wijk of soms het buurtschap gebruikt wordt.
Koningspoort is een buurtschap in Hoogkerk net zo als Vierverlaten (zie mijn artikel in Bokkepoot 223) maar Hoogkerk en Vierverlaten worden door elkaar gebruikt. Of er is de oude spelling gebruikt (Ter Neuzen voor Terneuzen).
De officiële gemeentelijke spelling verandert soms (Alphen aan den Rijn heet een tijdje aan het begin van de 20e eeuw Alfen aan den Rijn). Zo ook de onderlinge inwisselbaarheid van Avereest en Dedemsvaart, van Martenshoek en Hoogeveen, Vrijenban en Delft.
Zelfstandige dorpen zijn ingelijfd bij een stad zoals Overschie bij Rotterdam of Vrijenban bij Delft. Gemeentegrenzen veranderen: Stadskanaal gem. O als onderdeel van gemeente Onstwedde of Stadskanaal gem. W als onderdeel van de gemeente Wildervank; tegenwoordig is Onstwedde een deel van de gemeente Stadskanaal!
In veel gevallen is een keuze gemaakt en waar die keuze problemen zou kunnen veroorzaken is een opmerking geplaatst.

Van A naar Beter

In totaal ging het om meer dan 16.000 variaties op de werfnaam en bouwplaats, van Amels tot Zwolsman, van  Aalsmeer tot Zwolle. Voor deze versie zijn de buitenlandse werven buiten beschouwing gelaten. Een van de redenen is, dat het nog eens extra moeilijk is om een kloppend overzicht te krijgen van Belgische, Engelse of Duitse werven. Taal speelt ook een rol, vooral bij de Belgische werven, die soms in het Waals soms in het Vlaams voorkomen. Laat staan de Poolse, Joegoslavische of Japanse werven! En moeten we de Nederlandse spelling gebruiken of de lokale.

Nog te doen?

Wat niet is aangepakt (naast de in het buitenland gebouwde schepen) zijn verschillen in schrijfwijze en notatie zoals bijvoorbeeld ‘v.d.’ waar eigenlijk zou moeten staan ‘van de’, ‘van der’ of ‘van den’.
Ook de voorletters zijn niet gecontroleerd omdat dat alleen te doen is met een inzicht in de bedrijfshistorie. Werven gaan van vader op zoon, twee broers nemen de werf over, krijgen ruzie, stichten hun eigen werf, enz. waardoor de initialen steeds weer anders zijn.

Scheepstypes

Dan zijn er ook tikfouten uit de scheepstypes gehaald zoals notorschip (motorschip natuurlijk), noeieraak (boeieraak) of variaties op schip zoals scip, ship, scbip of chip. Wat niet is aangepast zijn alle spaties en koppelstreepjes, misschien een volgende keer?

Zoektips

Op de zoekpagina staan voldoende zoektips, zo ook tips en truuks op de LVBHB website. En wilt u het fijne van scheepsmetingen weten, koop De maat genomen en voor meer archiefonderzoek Droge kost (ook verkrijgbaar in de Verenigingsstand).
Algemeen geldt: zoek eerst ruim en zoem dan in.
‘Constructie en Machinefabriek Hageman’ geeft geen ‘hit’ omdat in de ligger ‘Constr. En Mach fabriek Hageman Zwolle’ staat. Met ‘Hag’ als werfnaam en ‘Zwol’ als bouwplaats krijgt u die ene zandzuiger van ze wel.
Zou u zoeken op stoombaggermolen, dan mist u de stoom baggermolen maar ook de stoom-baggermolen. Dus zoek op ‘bagger’ en sorteer op scheepstype om uw keuze te maken.
Datzelfde geldt voor scheepswerven. Zoeken op ‘N.V. Terneuzensche Scheepsbouw Maatschappij’ kan een ‘hit’ geven, maar zoek liever op scheepswerf ‘Terneu’ en sorteer bijvoorbeeld op lengte van het schip, het bouwjaar of het tonnage.

Scans

In Bokkepoot 225 is aandacht gevraagd voor de scans van de liggers die het Maritiem Museum Rotterdam (MMR) online heeft gezet. Om de ingang tot de scans te maken heeft het MMR er voor gekozen de allereerste versie van LSD te gebruiken. Die versie is daarna nooit meer gecorrigeerd of aangepast dus bevat veel fouten. Om goed te zoeken maar toch de scan te bekijken is het aan te bevelen eerst in LSD te zoeken en dan de scan op te zoeken in de MMR database met alleen het gevonden meetnummer.

Tenslotte

Dank aan alle gebruikers die hun bevindingen instuurden, blijf dat doen! Speciale dank aan Pieter Klein en Jan Sepp (database manager).