Aanbrengtocht Veere – Sail Den Helder

Over bijzondere vaarwegen, mooie mensen, vele bruggen en enthousiaste toeschouwers. Een verslag van Kees Zwaan.

Voor ons was de aanbrengtocht naar Sail Den Helder (14 t/m 21 juni) een mooie reden om eens kennis te maken met de Zeeuwse wateren. Begin mei vertrokken wij met onze Waalschokker Jacoba vanuit Deventer met gestreken mast via de rivieren richting Zeeland. Ruim de tijd dus om heerlijk rond te zeilen in Zeeland en om uiteindelijk in Veere aan te komen voor de start van de aanbrengtocht.
Nadat we eerst een paar dagen op een mooie plek aan de buitensteiger in Veere hadden gelegen zijn we op dinsdag 13 mei naar de haven van Oude Watering gevaren. Dit is de thuishaven van de Citius van Cees en Anita van Dongen. De Citius van onze vlootcommandant lag al voor de kade dus daar konden we onze Jacoba mooi aan vast knopen. Niet heel veel later arriveerde ook de Tjalk Suez van Gerard en Sjet. Met deze 3 schepen beginnen we de aanbrengtocht die uiteindelijk aan moet groeien om met ca 40 schepen Den Helder binnen te varen.

Omdat de tocht natuurlijk ook bedoeld is om het varend erfgoed onder de aandacht te brengen van het publiek en bestuur werden de FVEN vlaggen gehesen en banners met de tekst “de grootste collectie varend erfgoed ter wereld” aangebracht.
De start van de aanbrengtocht kreeg met de komst van de voorzitter van de LVBHB Rolf van de Mark ook nog ‘officieel’ tintje. De eerste tassen van de aanbrengtocht werden door Cees uitgereikt en met een heus fotomoment werd de ceremonie vastgelegd. Martin de Boer kon de eerste foto’s plaatsen op de site!
Nog even de mogelijkheid benutten om drinkwater te bunkeren en de schepen klaarmaken voor vertrek om 09.00uur de volgende dag.

Voor de tocht naar Den Helder gingen we de Staande Mast route varen. Voor ons noodzakelijk want we kunnen de mast wel strijken maar dat kost wel even wat tijd en het vaart ook prettiger met staande mast. De bemanning van de Suez had er voor gekozen om met gestreken mast de route te varen. Dus wij waren daarmee het enige schip met staande mast.
De keuze om de mast te laten staan betekende voor de eerste etappe naar Tholen dat we een andere route moesten varen omdat we niet onder de bruggen van het Schelde – Rijnkanaal door konden.
De havenmeester was zo vriendelijk het vertrek vast te leggen. De eerste foto’s konden nu op de site.
Nog maar nauwelijks onderweg op het Veersemeer richting de Zandkreeksluis of de Citius stoof ons al met rustig stampende motor voorbij en verdween steeds verder aan de horizon. De Suez en de Jacoba hadden een wat rustiger tempo en arriveerden gelijk bij de Zandkreeksluis. Daar waren we vlot doorheen en eenmaal de Katseplaat voorbij ging de Suez stuurboord uit richting Tholen en wij bakboord uit richting de Krammersluis en Volkerak vanwege de staande mast. Uitgerekend deze dag was de wind naar oost gedraaid dus zeilen zat er voor ons jammer genoeg niet in!
Maar met een heerlijk zonnetje en een rustig lopende DAF 575 helemaal niet verkeerd om over Oosterschelde, Mastgat en Zijpe te varen en voor de Krammersluis uit te komen.
Met een vriendelijk verzoek over de marifoon om geschut te worden van Zijpe naar Volkerak (waarop de vrolijke sluismeester zei: ‘daar zijn we hier voor’) konden we ook al weer vrij snel het Volkerak opvaren. Hoewel snel…
In de Krammer lig je wel even vanwege het zoet/zout scheiding systeem. En met een temperatuur van boven de 30 graden is dat nog wel even afzien.
Op de heenweg hadden we de plek al gespot en nu dachten we dat de Galathese haven wel een mooie overnachtingsplek voor ons kon zijn. Dat bleek ook het geval. Kennelijk is de plek onder de passanten niet erg populair want de haven was helemaal leeg. Maar wanneer je niet dieper steekt dan 1.70 en geen eisen stelt aan de kwaliteit van de voorzieningen heb je hier een pracht plek.
De volgende dag het Volkerak weer op en al snel lagen we voor de jachtensluis. Even afmeren aan de wachtsteiger. De eigenaar van een motorbootje keek met een bezorgde blik onze kant uit en dan de blik vooral gericht op de mast. Wisten we wel zeker dat we onder de vaste brug door konden? Dat wisten we inmiddels zeker aangezien we de heenweg hier ook al onderdoor gekomen waren. De bezitter van de motorboor leek totaal niet overtuigd. Maar eerlijk is eerlijk, hoewel we nog 1.40 over hadden (hoogte brug 18.40 volgens de matrixborden) kijk je toch altijd even gespannen naar boven bij de passage.
Onder een iets dreigende lucht en met een aanwakkerende wind het Volkerak verder overgevaren en de Noord op. Op deze wateren is het zaak om het attentie niveau nog wat verder op te schroeven vanwege de drukke beroepsvaart en knooppunten. Op de Noord kregen we Citius al weer in het vizier. Even later voeren ze ons voorbij maar veel tijd om tijdens het passeren nog wat met elkaar te delen was er niet. Daarvoor was het verschil in knopen te groot.
De spoorbrug bij Dordrecht draait maar om de 2 uur dus meerden we af aan de wachtsteiger in het Mallegat. Keurig op tijd draaide de brug voor ons en konden we op zoek naar de ingang van de Wolwevershaven. Aankomen in Dordrecht over het water geeft een prachtig beeld op de oudste stad van Nederland. In de museumhaven konden we met z’n allen afmeren voor de nacht. Bij het binnenlopen zagen we al verschillen sleepboten liggen. Vanaf nu waren we niet meer met z’n drieën maar kon het “zwaan kleef aan” effect beginnen! Niet veel later meerde de Suez naast ons af.
De toegangsbrug naar de Wolververshaven was defect en stond permanent open. Voor ons kwam dat mooi uit want nu konden we de volgende dag om 07.45 door de brug bij Alblasserdam. Dit was anders niet gelukt omdat de bruggen in Dort pas vanaf 09.00 uur worden bediend en we hadden moeten wachten tot de opening van 10.15 uur. Dus vroeg uit de veren, en daarmee ook de bemanning van de Suez gemotiveerd om vroeg te vertrekken.
Via de druk bevaren Noord en Nieuwe Merwede draaien we het rustiger vaarwater van de Hollandse IJssel op richting Gouda. Best boeiend z’n tocht tot vlak voor Rotterdam waar het kloppend hart van de Nederlandse economie zichtbaar en voelbaar is.
De keuze van de ligplaats in Gouda wordt mede bepaald door de openingstijden van de spoorbrug aldaar. We kiezen op aanwijzing van de sluismeester een plek aan de loskade vlak voor de spoorhefbrug van Gouda. De loswal oogde niet als een wal die veel gebruikt werd. Maar prompt komt er niet veel later een zandschip aan die toch wel graag aan de loswal wil liggen. Dus de Jacoba verhalen om plaats te maken. Gelukkig waren we aan boord!
In Gouda vielen met de neus in de boter want in dit weekend waren er ook de havendagen Gouda. Dit was natuurlijk bekend bij de organisatie van de aanbrengtocht dus de museumhaven lag voor een avond en nacht bomvol prachtige varend erfgoed schepen.
Deelnemen aan z’n aanbrengtocht geeft je altijd overal een zeer welkom gevoel. Zo ook in Gouda waar we hartelijk worden ontvangen door de museumhaven en de burgermeester aanwezig is om natuurlijk de stad te promoten maar zeer zeker ook de schippers van het varend erfgoed een warm welkom heten. De uitnodiging om aan te schuiven bij een gezamenlijke maaltijd bij het voormalig schippers wachthuis nemen we van harte aan. Tijdens de heerlijke maaltijd was het gezelligheid troef en een mooie gelegenheid om bij te praten met de mede schippers van het varend erfgoed.
Met een klein konvooi passeerden we de volgende dag om 8.30 uur de spoorhef. Dat konvooi blijft dan ongeveer de hele dag bij elkaar en met een rustig gangetje varen we langs Waddinxveen en Boskoop de Gouwe over. De bijzondere hefbruggen worden soepel bediend en al gauw varen we Alphen aan de Rijn binnen. Voor ons heel bijzonder om over het smalle vaarwater door Alphen aan de Rijn te varen. Maar de mensen op de kant vinden het allemaal even prachtig en zwaaien ons enthousiast toe.
De afspraak was om voor Woubrugge de hele vloot opnieuw te formeren voor een vlootparade in Woubrugge. Omdat we al vroeg door de spoorbrug in Gouda waren meerden we als eerste af langszij scoutingschip “Zuid-Holland”. Nu is het bij ons aan boord de gewoonte dat Marjon bij manoeuvres de stuurvrouw is. Dat levert vaker omhoog stekende duimen op maar de kleine mannekes van de scouting spraken ook hun verbazing (en waarschijnlijk ook bewondering) uit over het feit dat er een vrouw aan het roer stond.

Na het sein van onze vlootcommandant Cees op VHF15 maakte we los van de kant om in kiellinie door de brug in Woubrugge te varen. Er waren drommen mensen op af gekomen die ons erg enthousiast en onder luid applaus binnenhaalde. Een fantastische promotie voor het varend erfgoed! Bij het passeren van de Citius gaven we als groet 1 lange hoornstoot.
In een lang lint van varend erfgoed ging het verder over het Brassemermeer naar Oude Wetering. De ligplekken voor onze schepen waren duidelijk aangegeven en er was meer dan voldoende ruimte om allemaal mooi achter elkaar te liggen. Voor het publiek weer een fraai schouwspel. En omdat het prachtig weer was en iedereen aan dek zat levert dit al gauw heel veel leuke gesprekken op met belangstellenden aan de wal die het allemaal maar wat bijzonder vinden.
Ook in Oude Wetering worden we weer verwend met een ontvangst in kerkgebouw “de Spreng”. Op de kade werden we toegezongen door het Shantykoor “De ringvaartzangers” uit Weteringbrug.
Burgemeester Maria van der Velde-Mentink sprak ons toe en was vol lof over het initiatief van de aanbrengtocht en daarbij haar gemeente aan te doen.
Onder het genot van een hapje en een drankje konden we eens kennismaken met de bemanningen van de schepen die zich vanaf Gouda bij de vloot hadden gevoegd. Inmiddels had de vloot al een behoorlijke omvang gekregen.
De volgende etappeplaats is Haarlem. Na ca. 6 km varen over de Ringvaart van de Haarlemmermeer betekende dat voor ons afmeren aan de wachtsteiger voor de verkeersbrug van de A44. De eerstvolgende bediening richting het noorden was om 13.32 uur. Dus de klapstoeltjes uit en lekker genieten van het mooie weer en het passeren van de rest van onze vloot. Na het passeren van de brug weer in konvooi verder. Het was zondag en heel mooi weer dus alles wat dreef was zo’n beetje op het water. Dus dat betekent goed opletten. Vooral op het Buiten Spaarne en in Haarlem was het bijzonder druk.
Vanwege een defect aan de Hilligomsebrug merkten we al aan het marifoonverkeer dat de hele vloot weer bij elkaar lag. Dat bleek even later ook toen de hele vloot lag te wachten voor de Buitenrustbrug in Haarlem. Door een defect aan de Prinsenbrug liep de doorvaart door Haarlem vertraging op. Maar de mensen van de havendienst hadden de zaak perfect onder controle en loodsten ons even later op een geweldige manier door Haarlem heen naar onze ligplaatsen aan de Drostekade. Voor de mensen van de havendienst Haarlem (die nog gewoon de duidelijke titel scheepvaartmeester 1e klas hebben!) wil ik veel waardering uitspreken. De service ging zelfs zover dat ze ’s avonds nog even aan boord kwamen om te informeren of het allemaal goed was gegaan en alles naar wens was!
Na Haarlem te hebben verkend en heerlijk te hebben gegeten bij Spaarne66 onder de klamme lappen gekropen om uitgerust aan de volgende etappe te kunnen beginnen.
Wormerveer was de volgende bestemming. Tot en met de schutsluis in het Spaarne waren we nog bij de vloot. Maar nog steeds hadden zich geen nieuwe masten bij de vloot gevoegd dus lagen we rustig in ons eentje te dobberen voor de brug van de A9. Die passage ging prima maar de brug in Buitenhuizen was in storing dus daar hebben we een tijdje voor gelegen. Die positie was niet heel erg prettig want om de paar minuten komen daar heel laag opstijgen vliegtuigen over en dat is is een behoorlijke kwelling voor je trommelvliezen. Toch ligt daar ook gewoon een jachthaven!
In de Zaan nog 9 bruggen en 1 sluis maar dan kom je wel ergens. Op de Zaan voeren we op met een Waarschip (scherp jachtje). Maar even buiten de sluis liet de motor van dit scheepje het afweten. Hij vroeg ons om een sleep. Dit hebben we natuurlijk gedaan en hem keurig afgeleverd bij een jachthaven in de Poel. En dan te bedenken, dat wij de in konvooi voeren met voornamelijk sleepboten en dat dus uitgerekend het zeilschip Jacoba deze sleepdienst heeft verleend!! Terug op de wal werd ons broodnijd verweten…
Heel bijzonder om deze wereld eens vanaf het water te aanschouwen. Vooral natuurlijk de Zaanse schans waar ook Japan en China ruim aanwezig waren.
In Wormerveer hadden we ook weer een prima ligplaats. Na aankomst werden we bij “bakkie leut” getrakteerd op koffie met gebak. Wat worden we toch verwend!
Later op de avond ging het bij schipperscafe “Knapzak” helemaal muzikaal los met het “achterdekensemble”. De lokale geschiedenis in prachtige en makkelijk mee te zingen liederen op rijm gezet.
Nog twee etappes te gaan. De laatste aanlegplaats voor Den Helder is Alkmaar. De Jacoba had een ligplaats toegewezen gekregen aan de kade van Luttik Oudorp.
Het advies was om hier achteruit in te varen want keren zou praktisch onmogelijk zijn. Toch lukte het ons om de Jacoba van ruim 15 meter te keren in een gracht van 18 meter!

Met al onze schepen vormen we een lang lint van varend erfgoed langs de kades in Alkmaar. Een bijzondere presentatie van schepen in een de fraaie entourage van de stad Alkmaar.  TV Noord Holland is aanwezig om filmopnames te maken en het Noord Hollands dagblad schrijf een mooi artikel over onze aanwezigheid in Alkmaar.
Ook in Alkmaar ontbreekt het ons niet aan aandacht voor de inwendige mens. Aan boord van het scoutingschip de “Bulgia” aan het Voormeer hebben we met elkaar van een overheerlijke Oosters buffet genoten.
Nu moeten we ons nog even met de hele vloot door Alkmaar heen persen en dan via het Noordhollands Kanaal op naar Sail Den Helder!!
Eerst nog met alle 40 schepen bij elkaar maar door een brugsluiting maken wij uiteindelijk, met een 8-tal schepen waaronder de Piet Hein, deel uit van het achterste deel van de vloot.
Wij varen voorop en houden keurig de voorgeschreven 9 km/uur aan en roepen de bruggen aan voor een opening. Dat ging vlot totdat de communicatie via de marifoon door een storing niet meer ging en er oponthoud bij de bruggen ontstond. Maar meestal kregen we, na niet te lang wachten, een opening.
In de loop van de middag liepen we Den Helder binnen. We konden vlot afmeren op de ons toegewezen plek pal voor de helling van de museumhaven naast de Tres Hombres.
We zijn erg onder de indruk van de geweldige locatie en entourage van de voormalige Marinewerf “Willemsoord” waar nu ook de museumhaven is.
We kijken terug een een geweldige aanbrengtocht die perfect was geregeld door Cees en Anita van Dongen en Martin de Boer als walcoördinator. Met ons schip hebben we vooral reizen op ruim water gemaakt maar we hebben met deze reis er weer een geweldige nieuwe ervaring bij.
Het feest wat Sail Den Helder heet kan beginnen!!!!

foto’s Anita van Dongen